1. Quan điểm về phát triển bền vững

Phát triển là quy luật chung của mọi thời đại, mọi xã hội. Ngày nay với sự gia tăng dân số cùng gia tăng chất lượng sống thì nhu cầu khai thác tài nguyên thiên nhiên, trong đó có tài nguyên nước ngày càng tăng. Các hoạt động này một mặt làm cải thiện đời sống con người, mặt khác lại đang tạo ra hàng loạt các vấn đề như: khan hiếm, cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên; gây ô nhiễm, suy thoái chất lượng môi trường ở nhiều nơi. Vì vậy vấn đề đang đặt ra cấp bách hiện nay là phải “Phát triển bền vững”

Vậy phát triển bền vững là gì? Năm 1987 Uỷ ban Môi trường và Phát triển của Liên Hợp Quốc đã đưa ra khái niệm về phát triển bền vững như sau: “Phát triển bền vững là sự phát triển đáp ứng các nhu cầu hiện tại mà không làm tổn hại khả năng của các thế hệ tương lai trong việc đáp ứng các nhu cầu của họ”.

Khái niệm về phát triển bền vững (PTBV) vừa mang tính cụ thể, vừa mang tính trừu tượng, các cơ sở của phát triển bền vững là:

- Giảm đến mức tối đa sự cạn kiệt tài nguyên, đảm bảo sử dụng lâu dài tài nguyên bằng cách sử dụng hợp lý, tiết kiệm, tránh lãnh phí; phục hồi và tái tạo các loại tài nguyên có thể phục hồi và tái tạo, sử dụng ít hơn hoặc tìm nguồn khác thay thế.

- Đảm bảo việc sử dụng lâu bền các tài nguyên tái tạo bằng cách quản lý phương thức và mức độ sử dụng, làm cho các nguồn tài nguyên đều có khả năng phục hồi.

2. Quan điểm phát triển bền vững tài nguyên nước

Trong quá trình phát triển kinh tế- xã hội, tài nguyên nước có một vị trí đặc biệt, nó là nhân tố quan trọng để duy trì cuộc sống của con người, đóng vai trò của hai chức năng tài nguyên thiên nhiên và môi trường. Chính vì vậy việc phát triển tài nguyên nước bền vững có một vị trí rất quan trọng.

Cũng như nhiều loại khoáng sản khác, tài nguyên nước cũng sẽ bị cạn kiệt cả về số lượng và chất lượng nếu không đượcbảo vệ, khai thác và sử dụng một cách hợp lý và có hiệu quả. Vậy câu hỏi đặt ra là nên phát triển tài nguyên nước như thế nào? Câu trả lời chắc chắn là phải phát triển tài nguyên nước một cách bền vững mà khái niệm chung đã nêu ở trên.

Hội nghị quốc tế về Môi trường và Phát triển ở Đublin (Ai Len, năm 1992) đã thống nhất đưa ra các nguyên tắc cơ bản về phát triển bền vững nguồn tài nguyên nước theo các nội dung sau:

- Quản lý và phát triển tài nguyên nước cần dựa vào sự tham gia từ người sử dụng, cơ quan lập kế hoạch và các nhà quyết định chính sách ở tất cả các cấp với sự quyết định ở mức thích hợp nhất.

- Tài nguyên nước có giá trị kinh tế trong tất cả các mục đích sử dụng và cần được xem như một loại hàng hoá như mọi loại hàng hóa khác.

- Phụ nữ đóng vai trò trung tâm trong quy hoạch và quyết định cho chương trình cấp nước và vệ sinh, họ có trách nhiệm đầu tiên trong việc quản lý nước ở các hộ có thu nhập nhất. Phụ nữ và trẻ em thường phải gánh chịu các hậu qủa quả do việc cấp nước và vệ sinh không đầy đủ, và do vậy sẽ ưu tiên tiếp nhận các nhiệm vụ mở mang và bảo dưỡng các dịch vụ này.

KS: Mai Văn Tâm

(Phòng Tài nguyên nước, Sở Tài nguyên và Môi trường)